ΠΩΣ Η ΣΠΟΥΔΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ « ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ » ΚΑΙ ΟΧΙ « ΕΦΙΑΛΤΗΣ » ΚΑΙ, ΠΑΝΩ ΑΠ’ ΟΛΑ, ΠΩΣ, ΤΕΛΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ, ΘΑ ΕΧΕΤΕ ΑΠΟΚΟΜΙΣΕΙ ΤΟ ΜΕΓΙΣΤΟ ΤΩΝ, ΩΣ ΕΞ ΑΥΤΗΣ, ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ .
- ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΩΝ.
Δεσποινίδες, πλέον, και Κύριοι. Οφείλω πρώτα απ’ όλα να σας συγχαρώ από τα βάθη της καρδιάς μου για την επιτυχία σας. Σήμερα βιώνετε, και τούτο γιατί τη νοιώθετε τη ζείτε, την ευτυχία που συνεπήγετο η τόσο πια τετριμμένη παραίνεση εκείνων που σας αγαπούν και που νοιάζονται πραγματικά για σας : Δουλεύετε… δουλεύετε σκληρά και ακατάπαυστα. Αξίζει τον κόπο και τις όποιες ( προσωρινές) «θυσίες» συνεπάγεται η υπεράνθρωπη προσπάθειά σας.
- ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΠΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΕΑΣ ΣΕΛΙΔΑΣ.
Με την επιτυχία σας αυτή έκλεισε πλέον μια σπουδαία σελίδα της ζωή σας μετίτλο που λέγεται Σχολείο και Προετοιμασία :
Αντικειμενικός στόχος «1» : Επετεύχθη !
Ταυτόχρονα όμως, άνοιξε μία νέα σελίδα της ζωής σας : Η σελίδα της Σπουδής που σεις και σαν όνειρο, ενσυνείδητα επιλέξατε και της οποίας το περιεχόμενο αφορά τον ύψιστο στόχο «2» : Να γίνετε Λειτουργοί αυτού που λέγεται ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ !!! και που, όπως έχουμε μάθει, αποτελεί την κορωνίδα των Τεχνών και πουανήκει εις τα Λειτουργήματα και όχι στα επαγγέλματα.Όπως έχουμε πει, σε μία εκπαίδευση, όχι μόνον οφείλουμε να παρουσιάζουμε τα πράγματα θεωρημένα ιδεαλιστικά – εξιδανικευμένα αλλά και να μαχόμεθα, παντοία δυνάμει, ενάντια εκείνων που εμποδίζουν τα πράγματα να είναι όπως θα έπρεπε να είναι …Είπαμε, « Θεοί » δεν είμαστε, αλλά, αν θέλουμε να πάμε μπροστά, θα πρέπει να θέτουμε Θεϊκούς στόχους γνωρίζοντας ότι δεν πρόκειται να τους φτάσουμε ποτέ και τούτο γιατί, απλούστατα, δεν είμαστε Θεοί, όμως όσο περισσότερο τους πλησιάζουμε και τους προσεγγίζουμε τόσο περισσότερο εξελισσόμεθα και ανελισσόμεθα. Έτσι, ο Αρχιτέκτων είναι Λειτουργός όπως και ο Διδάσκαλος (εκπαιδευτικός), ο Ιερεύς, ο Αξιωματικός των Ενόπλων Δυνάμεων, ο Ιατρός, ο Δικαστής , ο Αστυνομικός ο Κοινωνικός Λειτουργός και ο Δημόσιος Λειτουργός (δημόσιος υπάλληλος, όπως, υποβιβαστικά, τον έχουν ονομάσει).
- ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ.
Οι γνώσεις, οι ικανότητες και εν γένει τα εφόδια με τα οποία εισέρχεσθε εις την Σχολή είναι τέτοια που, όπως πολύ γρήγορα θα διαπιστώσετε, όχι μόνο θα σας εξασφαλίσουν μια άνετη απρόσκοπτη και γνωσιολογικά προσοδοφόρα παρακολούθηση της σπουδής σας αλλά, ταυτόχρονα, θα συντελέσουν εις το να ενταχθείτε αβίαστα σε μία elite ( πνευματικά και γνωσιολογικά ) της τάξεως.
4. ΔΙΠΛΩΜΑ – ΠΤΥΧΙΟ (εφ εξής : ¨χαρτί ¨ ).
Κατ΄αρχήν θα πρέπει να σας συγχαρώ πρωτίστως για τις ικανότητές σας αλλά και πέραν αυτων και για την τύχη σας που σας εξασφάλισαν σπουδή σε Ελληνικό Πολυτεχνείο / Πανεπιστήμιο. ( Δυστυχώς στη ζωή πέραν των ικανοτήτων παίζει ρόλο και η Τύχη ). Βέβαια μιλώ πάντα για τη Σχολή την οποία άριστα γνωρίζω και η οποία άλλωστε και μόνον με ενδιαφέρει και που είναι η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ. Σας πληροφορώ λοιπόν απολύτως υπεύθυνα ότι οι Αρχιτεκτονικές μας Σχολές είναι ΟΛΕΣ και ΕΞΙΣΟΥ καλές αλλά και σε σύγκριση με τις καλύτερες Αρχιτεκτονικές Σχολές του Εξωτερικού, Γαλλίας, Αγγλίας , Ιταλίας, Ελβετίας και Γερμανίας ( αυτές γνωρίζω ), από εφάμιλλες έως καλύτερες. Η οδός προς την απόκτηση του χαρτιού είναι εύκολη και εάν δεν τερματίσει στα 5 χρόνια, θα τερματίσει, σύμφωνα με τα καθ’ ημάς δυστυχώς ισχύοντα, στα 6 στα 7 κλπ. χρόνια.
Ε σ ε ί ς : Στόχος τα 5 χρόνια και όχι τα 5 χρόνια και… έστω και μια μέρα !!!
Θα ακούσετε πολλούς « άνετους » να λένε η Αρχιτεκτονική δεν τελειώνει στα 5 χρόνια…άλλωστε δεν υπάρχει βιασύνη και άλλες τέτοιες κουταμάρες – προϊόντα των…«κοκορόμυαλων». ( Σ’ αυτό που σας λέω δεν περιλαμβάνονται βεβαίως οι επιθυμίες συνέχισης της σπουδής με μεταπτυχιακές σπουδές, διδακτορικό κλπ. ) Με άλλα λόγια στόχος σας πρέπει να είναι το τέλος των όπoιων σπουδών αυστηρά μέσα στον προβλεπόμενο, γι’ αυτές, ελάχιστο χρόνο και κλείσιμο, έτσι, της δεύτερης αυτής σελίδας και ΑΝΟΙΓΜΑ ΦΤΕΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΤΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΖΩΗ !!! Άλλωστε δεν αργεί η στιγμή που διαπιστώνει κανείς ότι το σχολείο, η προετοιμασία για την σπουδή και η ίδια η σπουδή δεν νοιώθεται καν σαν χρονική περίοδος μέσα στη ζωή αλλά σαν χρονική στιγμή. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι οι φέροντες το «χαρτί» διαιρούνται σε δύο κατηγορίες :
α. Την κατηγορία των πανέτοιμων για να γίνουν ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ και
β. Την κατηγορία των…«ΧΑΡΤΟΥΧΩΝ». Εδώ σας αναφέρω κάτι που με εντυπωσίασε όταν πριν χρόνια επεσκέφθην την Αρχιτεκτονική Σχολή της Λωζάνης της οποίας το ενημερωτικό prospectus, σχετικό με τις εγκαταστάσεις της Σχολής, το Πρόγραμμα Σπουδών κ.λ.π. κ.λ.π., κατέληγε με την εξής ειλικρινή πρόταση αντικατοπτρίζουσα τα πρέποντα και το τελικό επίτευγμα μιας καλής Αρχιτεκτονικής Σχολής : « … πάντως η Σχολή μας θα σας δώσει όλα όσα χρειάζονται για να γίνεται Αρχιτέκτονες … » ! Θα πρέπει επίσης να γνωρίζετε ότι από τους εκατό αποφοιτούντες από την Αρχιτεκτονική, οι 20 έχουν όλα τα εφόδια για να γίνουν – να εξελιχθούν σε πραγματικούς Αρχιτέκτονες ενώ οι υπόλοιποι είναι « χαρτούχοι»… Επειδή σας γνωρίζω πολύ καλά έναν έναν, ξέρω πολύ καλά και την επιθυμία σας να γίνετε Αρχιτέκτονες. Φροντίστε λοιπόν να ακολουθήσετε πιστά και κατά γράμμα αυτά που θα σας πω.
5. EΠΑΝΑΛΗΨΗ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ.
Εδώ ας μου επιτραπεί μία επανάληψη των περί Αρχιτεκτονικής και περί τουρόλου του Λειτουργού αυτής Αρχιτέκτονος. Η επανάληψη αυτή στοχεύει στο να εμπεδώσουμε ότι σχετικό έχουμε πεί κατά καιρούς επ’ αυτού μέχρι τώρα, στα πλαίσια της όλης εκπαίδευσής σας στο Ελεύθερο και Αρχιτεκτονικό Γραμμικό Σχέδιο, ώστε να μπορείτε :
1) Να ενημερώνετε τους άσχετους μεν αλλά πραγματικά και καλόπιστα ενδιαφερόμενους να μάθουν τι σημαίνει Αρχιτεκτονική και ποιος είναι ο πραγματικός και μοναδικός Λειτουργός της και τούτο είτε από εγκυκλοπαιδικό ενδιαφέρον είτε από εμπράγματο ενδιαφέρον προκειμένου να χτίσουν οι ίδιοι κάτι, όπως μια κατοικία ή ένα οποιοδήποτε κτίσμα ή κτίριο ή συγκρότημα κτιρίων οποιασδήποτε λειτουργίας, ένα μνημείο ή να διαμορφώσουν σε ότι δήποτε έναν ελεύθερο χώρο κλπ. κλπ…
2) Να αντιμετωπίσετε τις ορδές των ασχέτων οι οποίοι είτε από παντελή έλλειψη ενημέρωσης είτε από κακή ενημέρωση είτε από κακεντρέχεια ή ζηλοφθονία ή διατελούντες υπό το κράτος μιας οξείας μορφής συμπλεγματικής ψυχολογίας βάλουν κατά της χρησιμότητος της Αρχιτεκτονικής και του μοναδικού Λειτουργού αυτής με στόχο τους να σας « κομπλεξάρουν » προβάλλοντας, κατά αυτόν τον τρόπο, εκείνο που αυτοί επέλεξαν ή θα επέλεγαν ορμόμενοι κατά κανόνα από κριτήρια ή κερδοσκοπικού χαρακτήρος ή και χαρακτήρος σχέση έχοντος με την ως εκ του επαγγέλματος « prestige » του ατόμου λες και η αξιοπρέπεια, ή αξία και το επίπεδο του ανθρώπου, θεωρουμένου ως ΑΝΘΡΩΠΟΥ ( αυτού δηλ. που πάντων προέχει) εξαρτάται από το επάγγελμά του. Πολλές ήταν οι περιπτώσεις παιδιών εχόντων τάξει σαν όνειρο ζωής τους την Αρχιτεκτονική να έρχονται, σχεδόν κλαμμένα, για να μου πουν ότι κάποια άτομα προερχόμενα από το συγγενικό ή φιλικό ή καθηγητικό περιβάλλον τους και που κατά κανόνα ήσαν άτομα που αγαπούσαν και εκτιμούσαν, σε γενομένη συζήτηση, τους είπαν : «…τι τη θες, παιδί μου, την Αρχιτεκτονική…αυτά που έχουν « πέραση!!!» σήμερα είναι το τάδε ή το τάδε ή το τάδε…πήγαινε παιδί μου να γίνεις το τάδε πού έχει και πιο πολλά λεφτά !!!». Και τότε, μεταξύ των άλλων που λέω στα παιδιά, που τελικά συνέρχονται γιατί καταλαβαίνουν από ποιάς πνευματικής στάθμης ανθρώπους προέρχονται αυτά, είναι και μια περίπτωση που, υπό μορφήν ανεκδότου, μου ανέφερε κάποια μητέρα η οποία προσέφυγε σ’ έναν καθηγητή της τρίτης λυκείου προκειμένου να πάρει την γνώμη του περί του ποιά επαγγελματική κατεύθυνση θα πρέπει να ακολουθήσει το παιδί της, που το είχε μαθητή και το ήξερε τόσα χρόνια :
Στιχομυθία :
Μητέρα : Κε Τάδε θα ήθελα πολύ τη γνώμη σας, ως καθηγητού του παιδιού μου που το γνωρίζεται τόσο καιρό, σχετικά με το γιατί «κάνει» αυτό το παιδί. Ποια κατεύθυνση δηλαδή θα πρέπει, κατά την γνώμη σας, να ακολουθήσει ;
Καθηγητής «εκπαιδευτικός» : Μου θυμίζετε, Κυρία μου, τους βαθμούς του ;
Μητέρα : Είναι μαθητής του 19 και του 20 σε όλα ανεξαιρέτως τα μαθήματα.
Καθηγητής «εκπαιδευτικός»(πριν τελειώσει καλά καλά η κυρία την πρότασή της και ανεπιφύλακτα) : Μα Κυρία μου τι το συζητάτε…Ιατρική !!!
Εδώ γελάσαμε και βέβαια είπα στην Κυρία ότι η αντίδραση του «εκπαιδευτικού» μου θύμισε μεσαιωνικές αντιλήψεις και πρακτικές κατά τις οποίες ο γάμος εκρίνετο και επεβάλλετο βάσει εξωανθρώπινων παραγόντων μη λαμβανόντων υπ’ όψη ούτε το συναίσθημα, ούτε το χαρακτήρα, ούτε την ψυχοσύνθεση, ούτε την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου, ούτε τις, ως εξ όλων αυτων, προτιμήσεις του ως εάν επρόκειτο για έναν άψυχο «χρηματοπαραγωγικό μηχανισμό». Εσείς βεβαίως, σαν πνευματικοί άνθρωποι ( βλ.απόσπασμα από το εν εξελίξει βιβλίο μου) ουδέποτε θα πράττατε κατά τον ίδιο τρόπο σχετικά με αυτό που εκείνοι επέλεξαν ή θα επέλεγαν. Απλώς θα το εξήρατε και θα τους λέγατε πόσο εξίσου απαραίτητο στην ανθρώπινη δημιουργία και εξέλιξη είναι και αυτό…. Η Αρχιτεκτονική, λοιπόν,είναι Τέχνη και όχι Επιστήμη. Οποιαδήποτε προσπάθεια «επιστημονικοποίησης» της Αρχιτεκτονικής αποβαίνει εις βάρος της, εκμαυλίζοντας την και όχι μόνο. Η Αρχιτεκτονική αποτελεί την κορωνίδα των Τεχνών. Αν, φερειπείν οι συνήθεις Τέχνες βρίσκονται στο πάτωμα και οι Καλές Τέχνες στο τραπέζι, η Αρχιτεκτονική βρίσκεται στο ταβάνι. Πιστέψτε με ότι αυτό δεν το λέω στα πλαίσια της παροιμίας «αν δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει», επειδή είμαι Αρχιτέκτων. Ο λόγος είναι απλός και αδιαμφισβήτητος και τούτο διότι η Αρχιτεκτονική καλείται να καλύψει τις ανάγκες του τρισυπόστατου εκείνου Όντος που λέγεται ΑΝΘΡΩΠΟΣ.
Τρισυπόστατο διότι, ως γνωστόν, αποτελείται από:
1ον ) Φυσικό – Υλικό σώμα
2ον ) Ψυχή και
3ον ) Πνεύμα
Και ναι μεν η Αρχιτεκτονική ξεκινάει από την ανάγκη κάλυψης των αναγκών του φυσικού σώματος αλλά, εάν περιοριστεί εις αυτό, απλά δεν είναι Αρχιτεκτονική αλλά παρωδία της. Πρέπει, για να είναι Αρχιτεκτονική, να καλύπτει τις ανάγκες και των δύο άλλων υποστάσεων αυτού. Άρα η σωστή Αρχιτεκτονική καλύπτει τον Άνθρωπο σφαιρικά ενώ οι Εικαστικές Τέχνες τον καλύπτουν μονόπλευρα διότι καλύπτουν μόνο ανάγκες της Ψυχής και του Πνεύματος. (Θυμηθείτε τα περί των τριών μορφών τις οποίες καλείται να καλύψει η Αρχιτεκτονική : Εξυπηρετική – Τεχνική και Καλλιτεχνική, του μαθήματός μας της Μορφολογικής Σύνθεσης ). Βεβαίως το ότι πολλοί χαρακτηρίζουν την Αρχιτεκτονική, Επιστήμη, δεν είναι τυχαίο και οφείλεται σε μια ιδιαιτερότητά της. Όπως ακριβώς ο καμβάς, το καβαλέτο, το μολύβι, το πινέλο και το χρώμα δεν είναι η Ζωγραφική αλλά είναι όργανά της, έτσι και η Αρχιτεκτονική έχει σαν βασικό – κύριο – αναφαίρετο – αναπόσπαστο και συνεπώς απαραίτητο «ΟΡΓΑΝΟ» της την Επιστήμη. Δηλαδή η Επιστήμη είναι όργανο της Αρχιτεκτονικής και όχι η ίδια η Αρχιτεκτονική. Δεν αρκεί να γνωρίζετε άπαντα τα περί δομικών υλικών, τη χρήση τους, τους καλύτερους συνδυασμούς τους, τις ιδιότητές τους , τις αντοχές τους κλπ. Δεν αρκεί να γνωρίζετε περί τα περί υδραυλικών, ηλεκτρολογικών και πάσης φύσεως εγκαταστάσεων. Γνωρίζοντας αυτά δεν σημαίνει ότι είστε Αρχιτέκτονες. Θα πρέπει να έχετε και εκείνο το περίφημο «κάτι» που είναι εσωτερικής φύσεως και το οποίον αποκτάται από όσους λαχταρούν πραγματικά την Αρχιτεκτονική και επομένως ενδιαφέρονται … Αλλά ας υποθέσουμε ότι κάποιος διαθέτει αυτό το «κάτι», αλλά δεν γνωρίζει τα όσα αράδιασα παραπάνω και που αφορούν εις την Επιστήμη , τότε και πάλι δεν είναι Αρχιτέκτων… Η επαφή τώρα με τον άνθρωπο προς κάλυψη των, όπως σας ανέφερα παρά πάνω, αναγκών του είναι πραγματικά συναρπαστική εφόσον ο πραγματικός Αρχιτέκτων, στη ιδεαλιστική του, πάντα, θεώρηση, πρέπει να είναι πολλά πράγματα μαζί. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να αγαπάει τον άνθρωπο και εν συνεχεία τη δουλειά του η οποία θα πρέπει απαραιτήτως να ταυτίζεται με το σπουδαιότερο από όλα τα hobies του, προκειμένου να μην καταστεί, διά βίου, «ωρολογοπαρατηρητής» που βλέπει κάθε τόσο το ρολόι του για να δει πόση ώρα του μένει ακόμα για να την … «κοπανήσει» και να πάει να κάνει αυτό που τον εκφράζει! Μετά να είναι Καλλιτέχνης αλλά, ταυτόχρονα και εξίσου, και Τεχνοκράτης – Μηχανικός , να είναι καλός Ψυχολόγος, Φιλόσοφος, Κοινωνιολόγος , ολίγον Ιατρός, ολίγον Νομικός, ολίγον Οικονομολόγος, Διδάσκαλος να διαθέτει Διορατικότητα αλλά και «γαϊδουρινή» υπομονή ώστε να είναι σε θέση να διδάξει, να πείσει τον «πελάτη» του και να τον βοηθήσει να αντιληφθεί εκείνο που πραγματικά θέλει (εάν ανήκει σε εκείνους που δεν ξέρουν τι θέλουν, πράγμα λίαν σύνηθες), ανάλογα πάντα με αυτό που ο «πελάτης» του πραγματικά είναι και που ο ίδιος, κατά κανόνα, δεν το ξέρει! (Η έλλειψη αυτογνωσίας είναι σύνηθες φαινόμενο εις τους κοινούς θνητούς). Επίσης ο καλός Αρχιτέκτων πρέπει να έχει απαραιτήτως και κάποιες άλλες ιδιότητες για να ασκεί σωστά το Λειτούργημά του. Να είναι και άριστος Ηθοποιός αλλά και … Διπλωμάτης!!! Προκειμένου να γίνει αυτό αντιληπτό θα βασίσω το παράδειγμά μου εις το πλέον άμεσα προσιτό σε σας αντικείμενο, που δεν είναι άλλο από την κατοικία και που αποτελεί το δυσκολότερο και πιο ενδιαφέρον, προς επίλυση, αρχιτεκτονικό πρόβλημα στην περίπτωση αναζήτησης της σωστής, για την καθέκαστα περίπτωση, λύσης. Έστω λοιπόν ότι κάποιος διαθέτει ένα οικόπεδο πάνω στο οποίο επιθυμεί να κτίσει το σπίτι του και εμπιστεύεται (λάθος, για την περίπτωση, η λέξη «αναθέτει») σε εσάς την μελέτη του. Προκειμένου λοιπόν να χτίσετε το σπίτι αυτού του ανθρώπου και όχι το δικό σας ή κάποιου άλλου θα πρέπει, όσο θα ασχολείσθε με το σπίτι του, να καταφέρεται να αποβάλλεται το χαρακτήρα σας, την ψυχοσύνθεσή σας, την ιδιοσυγκρασία σας και τα καθ΄υμάς ευχάριστα ή δυσάρεστα. Και τούτο διότι θα πρέπει να τα αντικαταστήσετε, προσωρινά, στο ακέραιο, με τα αντίστοιχα δικά του. Θα πρέπει δηλαδή να ταυτιστείτε με τον «πελάτη» σας, να γίνεται ο «πελάτης» σας, με άλλα λόγια, να ερμηνεύσετε τον «πελάτη» σας, όπως ο Σερ Λώρενς Ολίβιε, ο μέγας εκείνος ηθοποιός του παρελθόντος, ερμήνευε, κατά αριστουργηματικό τρόπο, τον Άμλετ σε βαθμό που ούτε αυτός υπήρχε για τον εαυτό του επάνω στην σκηνή, εφόσον ήταν απόλυτα εκτοπισμένος από την Προσωπικότητα του Άμλετ αλλά ούτε και όσοι τον βλέπανε έβλεπαν τον Ηθοποιό, εφόσον βλέπανε τον ίδιο τον Άμλετ ολοζώντανο μπροστά τους, ενσαρκωμένο από τον Ηθοποιό. Με άλλα λόγια θα πρέπει να κτίσετε το σπίτι που ο πελάτης σας θα έχτιζε εάν ήταν καλός Αρχιτέκτων. Όπως σας είχα πεί κάποτε, εάν είχαμε την δυνατότητα να πατήσουμε ένα κουμπί και να φέρουμε τους αναρμοδίως Αρχιτεκτονούντες σε επαφή με τις πραγματικές τους ευθύνες έναντι του Ανθρώπου και του Κοινωνικού Συνόλου, θα είχαμε κύμα αυτοκτονιών από τύψεις συνειδήσεως ! Τέλος θα ήθελα να εξηγήσω γιατί την λέξη «πελάτης» την τοποθετώ εντός εισαγωγικών. Οι σωστές λέξεις είναι «ο μέλλων ιδιοκτήτης» ή/και «ο ενδιαφερόμενος». Εκείνος που έχει Πνευματικό ένα Ιερέα δεν είναι … πελάτης του Ιερέως !
- ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ.
Και τώρα οι συμβουλές μου και οι οδηγίες μου :
1) Μια γενική συμβουλή και σύμφωνα με αυτά που σας είπα στην αρχή είναι ότι καθ’ όλη την διάρκεια της σπουδής σας δεν θα πρέπει να επαφίεσθε σε μια στυγνή – βαθμοθηρική παρακολούθηση των προσφερομένων από την Σχολή.
2) Τους καθηγητάς σας, τους λέκτορες και τους βοηθούς θα τους έχετε διαρκώς από κοντά. Πολλές φορές μπορεί να νοιώσετε ότι τους ενοχλείτε, αλλά θα πρέπει να ξέρετε ότι ο δάσκαλος όσο περισσότερο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον βλέπει να εκδηλώνει ο μαθητής του τόσο μεγαλύτερη δύναμη, κουράγιο και όρεξη μετάδοσης της γνώσης του στον μαθητή του αποκτά και … προσέξτε… όχι «κοντραρίσματα» με τους δασκάλους σας. Ποτέ κατά την διάρκεια της σπουδής σας δεν θα διαφωνήσετε ευθέως με τον Καθηγητή σας πάνω σε μια διαφορετική από την δική σας άποψή του. Την διαφωνία σας θα την διατυπώνετε διπλωματικά και υπό μορφήν απορίας που να εμπεριέχει την διαφωνία σας προκειμένου να ακούτε με προσοχή το γιατί ο Δάσκαλος απορρίπτει τη αποψή σας αυτή και, βεβαίως, πάντα με ευγένεια και απόλυτο σεβασμό. «Εφυολογήματα» και εν γένει λεκτικές «εξυπνάδες» σαν και αυτές που κάποιοι που «το παίζουν άνετοι» λένε, θίγοντας ή προσπαθόντας να θίξουν έμμεσα ή άμεσα (αυτό εξαρτάται από το επίπεδο αγωγής τους) τους δασκάλους τους ή και τους συμμαθητάς τους προκειμένου να εμφανίζονται «ξεχωριστοί», δεν επιτρέπονται στους πνευματικούς και διανοητικώς υγιείς, όπως εσείς, ανθρώπους. Όσον αφορά στις διορθώσεις των συνθετικών σας θεμάτων θα παρακολουθείτε, όσο τούτο είναι δυνατόν και όσο μπορείτε, διορθώσεις και άλλων ομάδων, χωρίς όμως να ενοχλείτε με ερωτήσεις. Γενικότερα θα επιδιώκετε να ακούτε όσο το δυνατόν περισσότερες απόψεις επί του αυτού θέματος. Την παρακολούθηση και άλλων διορθώσεων, όσον αφορά τα συνθετικά θέματα σας την συνιστώ στα πλαίσια της γενικής και επιτακτικής μου συμβουλής να επιδιώκετε να αποκομίζετε όσο το δυνατόν περισσότερους τρόπους σκέπτεσθαι επάνω σε οτιδήποτε σας ενδιαφέρει και σας απασχολεί και προσοχή ! «Δεν δέχομαι «απροπό» τίποτε αλλά και δεν απορρίπτω «απροπό» τίποτε μέχρις ότου το μελετήσω, χωρίς προκαταλείψεις , σταθμίσω τα αφορόντα εις αυτό, χωρίς προκαταλήψεις, και διαπιστώσω κατά 100%, όσο είναι τούτο δυνατό, ιδίοις όμασι και ώσι τις διάφορες αλήθειες. Ως προς την ΑΛΗΘΕΙΑ … θα πρέπει να ξέρετε ότι είναι πάντοτε κρυμμένη και γι’ αυτό όχι επιπολαιότητες κατά την αναζήτησή της……
3) Κατ’ αρχήν το μεγαλύτερο βάρος σας θα το ρίχνετε στα πάσης φύσεως Συνθετικά Μαθήματα χωρίς καθόλου να ατονεί η προσοχή σας και το ενδιαφέρον σας στην Ρυθμολογία και Μορφολογία. Η ΣΥΝΘΕΣΗ είναι το Α και το Φ της Αρχιτεκτονικής. Επίσης τεραστίας σημασίας είναι η ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ ( Γραφικές απεικονίσεις στον χώρο, όπως την έχουν «βαφτίσει» στο Μετσόβιο). Αρχιτεκτονική, χωρίς οξεία αντίληψη του χώρου και ικανότητα τρισδιάστατης κίνησης του νου μέσα σ’ αυτόν, δεν υπάρχει !
4) Σιγά σιγά θα αρχίσετε να δημιουργείτε την αρχιτεκτονική σας βιβλιοθήκη εμπλουτίζοντάς την με την βοήθεια των όπιων θεμάτων σας παραδίδονται και σας αναθέτονται προς μελέτη και επεξεργασία. Η εγγραφή σας ως συνδρομητές σε ένα καλό αρχιτεκτονικό περιοδικό είναι κάτι που σας το συνιστώ απόλυτα. Ξεφυλλίζετε, ξεφυλλίζετε, παρατηρείτε (ενσυνείδητα), διαβάζετε, σκιτσάρετε, φωτογραφίζετε. Μην ξεχνάτε : Αρχιτεκτονική ίσον, κατ’ αρχήν, εμπλουτισμός του εκπαιδευόμενου με όσο το δυνατόν περισσότερες προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Μη ξεχνάτε εκείνο που είπαμε στην 3η φάση της εκπαίδευσής μας : Πρωτοτυπώ = α) Γνωρίζω άπαντα τα μέχρι τούδε καλώς έχοντα επιτεύγματα της ανθρώπινης δημιουργίας εις τον τομέα που με ενδιαφέρει να πρωτοτυπήσω και β) Ξεπερνώ αυτά επιτυχώς προσθέτοντας έτσι κι εγώ, ένα ακόμη πετραδάκι στην πυραμίδα των καλώς εχόντων της ανθρώπινης δημιουργίας. Εδώ ακριβώς μου δίδεται η ευκαιρία να εξάρω την σημασία και την συμβολή των μαθημάτων της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής και της Ιστορίας της Τέχνης και να επιστήσω ιδιαιτέρως την προσοχή σας στην παρακολούθηση και την ενασχόλησή σας με αυτά.
5) Και θα τελειώσω αυτά που ήθελα να σας πώ επί τη εισόδω σας στην Σχολή Αρχιτεκτόνων με ορισμένα πράγματα κοινωνικού χαρακτήρος υψίστης σημασίας για την ψυχική σας ισορροπία, την άνετη και απρόσκοπτη σπουδή σας και συνεπώς την όλη σας εξέλιξη. Το Πολυτεχνείο – το Πανεπιστήμιο είναι μια μικρή Κοινωνία ή μάλλον η μικρογραφία της Κοινωνίας που ζούμε με όλα τα καλά της και όλα τα κακά της. Τα τελευταία όμως έχουν, δυστυχώς, ξεπεράσει κάποια επιτρεπτά όρια με αποτέλεσμα να πρέπει να είστε όλως ιδιαιτέρως προσεκτικοί αν και εφ’ όσον θέλετε να πάτε μπροστά και να τελειώσετε απρόσκοπτα, εγκαίρως και με το καλό.
Α. Είναι γεγονός ότι κάποια θέματα θα τα μελετάτε, θα τα επεξεργάζεστε, θα τα φέρετε εις πέρας και θα τα παραδίδετε παρέα με κάποιον ή κάποιους άλλους με τους οποίους θ’ αποτελείτε ομάδα. ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΣΑΣ !!! Οι συνεργάτες σας πρέπει απαραιτήτως να είναι όχι μόνο του αυτού, από άποψη γνώσεων και ικανοτήτων, επιπέδου με εσάς αλλά θα πρέπει να είναι και της αυτής επιμέλειας με εσάς. Με άλλα λόγια θα επιδιώκετε να είναι άτομα που, κατά το μέγιστο δυνατόν, να «εκπέμπουν στο ίδιο μήκος κύματος» με εσάς. Προσέξτε το αυτό πάρα πολύ αλλιώς διατρέχετε τον βέβαιο κίνδυνο η περίοδος της «συνεργασίας» να αποτελέσει εφιάλτη. Δεν έχετε τον χρόνο να κάνετε τους δασκάλους και πιστέψτεμε ότι θα συναντήσετε πάρα πολλές περιπτώσεις συμφοιτητών σας για τους οποίους θα διερωτηθείτε: «Πώς βρέθηκαν αυτοί εδώ μέσα»; Σ’ αυτό το σημείο συναισθηματισμοί δεν χωρούν … Σας πληροφορώ υπεύθυνα ότι υπάρχουν δύο κατηγορίες φοιτητών. Αυτοί που τάχθηκαν και όρισαν σαν μοναδικό τους όραμα και στόχο ζωής τους την Αρχιτεκτονική και που αποφοιτούντες αυτοί θα είναι οι μελλοντικοί, πραγματικοί Αρχιτέκτονες (20 %) και αυτοί που «βρέθηκαν» στην Αρχιτεκτονική και που θα παραμείνουν «χαρτούχοι»! (80 %). Εσείς ανήκετε στην πρώτη κατηγορία. Γενικότερα θα πρέπει να γνωρίζετε και να θυμάστε, δια βίου, ότι οι άνθρωποι συμπεριφέρνονται όπως ακριβώς τα συγκοινωνούντα δοχεία. Δηλαδή έχουμε δύο ανθρώπους διαφορετικής διανοητικής, ψυχικής και πνευματικής στάθμης που κάνουν παρέα ; Ο χαμηλότερα ιστάμενος θα ανέβει κατά το ήμισυ της απόστασης που τους χωρίζει και ο υψηλότερα ιστάμενος θα κατέβει κατά το ήμισυ της ίδιας απόστασης. Με άλλα λόγια λοιπόν ο ένας θα έχει αναβαθμισθεί και ο άλλος θα έχει, δυστυχώς, υποβαθμισθεί. Το φαινόμενο παύει να ισχύει, ή τουλάχιστον γίνεται ηπιότερο, για ηλικίες πέραν των 45 ετών, για τους άνδρες και πέραν των 35 ετών για τις γυναίκες. Προσέξτε λοιπόν, οι «κολλητές» παρέες σας θα φροντίζεται να αποτελούνται από άτομα του αυτού επιπέδου με το δικό σας ή ανωτέρου. Ειρήσθω εν παρόδω ότι το φαινόμενο των συγκοινωνούντων δοχείων παρατηρείται έντονα και στους λαούς όπου εκεί είναι διαρκές ! Για να μην κινδυνεύει ένας άνθρωπος να πέσει θύμα του φαινομένου των συγκοινωνούντων δοχείων αλλά να είναι σε θέση να ανασύρει προς τα πάνω τους άλλους ανθρώπους χωρίς εκείνος να κινδυνεύει, θα πρέπει να έχει φτάσει σε υψηλά πνευματικά επίπεδα και πάντως σε πολύ βαθύτερη, μέσα στο χρόνο, από ότι η δική σας, ηλικία.
Β. Μεγάλη προσοχή θα δίδετε στα ζητήματα της παρουσίασης των θεμάτων σας.
α) Καλοκομμένα, τακτοποιημένα και ίδιου μεγέθους (όπου απαιτείται και γίνεται) τα όποια χαρτιά.
β) Όμορφα σκίτσα με όλα τα γραφολογικά γνωρίσματα και στοιχεία του φθασμένου επαγγελματικού αρχιτεκτονικού σκίτσου που έχετε διδαχθεί.
γ) Καλοσχεδιασμένα – ευανάγνωστα και με όλους τους κανόνες του άψογου χειροποίητου αρχιτεκτονικού γραμμικού σχεδίου που έχετε διδαχθεί και μάθει. Ειρήσθω εν παρόδω ότι όταν έλθει η ώρα της σχεδίασης με τον υπολογιστή σας, θα ζητάτε από το μηχάνημα, αυτό που μάθατε να ζητάτε από το χέρι με αποτέλεσμα, ένα σχέδιο με την τελειότητα του άψογου χειροποίητου.
δ) Μακέτες όσο γίνεται περισσότερο προσεγμένες. Καμία φορά ακούμε την εξής παρατήρηση : «Τι τα θές παιδί μου όλα αυτά; Άδικα κουράζεσαι. Δεν χρειάζονται ¨παπάρες¨ κλπ.». Η απάντηση είναι ότι όλα αυτά τα κάνετε για εσάς και διότι σας ευχαριστούν, σας διασκεδάζουν. Θα ξέρετε, δια βίου, ότι : (Πληρότητα, τάξη και ομορφιά) = (Σεβασμός : 1ον προς τον εαυτό σας 2ον προς τους αναθέτοντες το έργο και 3ον προς τις Κρατικές Υπηρεσίες που, μεθαύριο, θα εγκρίνουν το έργο σας). Ο Σεβασμός είναι, κατά κανόνα, αντικαταπέμψιμος αλλά και αμοιβόμενος (μη εννοώντας χρηματικά).
Γ. Το Πανεπιστήμιο, όπως σας είπα και στην αρχή, είναι μια μικρή κοινωνία με όλα τα καλά της και με όλα τα κακά της. Φαντάζομαι ότι δεν χρειάζεται να σας πώ ότι και τα καλά και τα κακά εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνο από τον παράγοντα Άνθρωπο. Και δια μεν τα καλά δεν έχω να σας πώ τίποτε εφ’ όσον από αυτά δεν κινδυνεύετε. Μέσα στο πρόγραμμα λοιπόν είναι και οι ανάρμοστες συμπεριφορές που συχνά, δυστυχώς, θα συναντάτε. Επ’ουδενί λόγω θα επιτρέπετε εις τον ευατό σας να βλάπτεται και να φθείρεται ψυχολογικά εξ αιτίας τυχόν ανάρμοστων συμπεριφορών προσώπων του εγγυτέρου ή ευρυτέρου περιβάλλοντός σας. Μη λησμονείτε ότι ένα υψηλό ποσοστό σοβαρών ασθενειών είναι ψυχικής προέλευσης (ψυχοσωματικές). Εφιστώ ιδιαιτέρως την προσοχή σας επ’ αυτού γνωρίζοντας ότι οι έχοντες σαν όνειρο και στόχο ζωής την Αρχιτεκτονική ανήκουν στην ευτυχή εκείνη κατηγορία ανθρώπων με ιδιαίτερες ψυχικές και επομένως και συναισθηματικές ευαισθησίες και όπως κάθε τι στην ζωή έχει τα καλά του και τα κακά του έτσι και το κακό, στη περίπτωσή σας, είναι ότι είστε ευάλωτοι ψυχικά και συναισθηματικά. Ξεκινάμε λοιπόν με αντιστροφή του γνωστού…«σλόγκαν», «όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί μέχρις αποδείξεως του εναντίου» θεσπίζοντας το «όλοι οι άνθρωποι είναι κακοί μέχρις αποδείξεως του εναντίου». Έτσι θα ευρίσκεσθε πάντα πρό ευχάριστων εκπλήξεων. Eπίσης είναι ουσιώδες να γνωρίζετε ποίας προελεύσεως είναι οι ανάρμοστες συμπεριφορές εκείνων που τις παρουσιάζουν. Προτού, όμως, εξετάσουμε το θέμα θα πρέπει να θυμηθούμε εκείνα τα περί δύο και μόνο φυλών των ανθρώπων, την ολιγάριθμη των ΑΝΘΡΩΠΩΝ και την πολυάριθμη εκείνη των ΑΝΘΡΩΠΟΕΙΔΩΝ. Χάριν συντομίας σας δίδω κάποια αποσπάσματα από το έν εξελίξει βιβλίο μου για να θυμηθείτε τα περί αυτών. Η πρώτη λοιπόν πηγή ανάρμοστης συμπεριφοράς (Α.Σ.) είναι η έλλειψη αγωγής. Εάν αυτήν την παρουσιάζουν καλοί, κατα τ’άλλα, άνθρωποι ούτε τους προσβάλλουμε, ούτε τους «σνομπάρουμε» αλλά τους αντιμετωπίζουμε με ανέχεια και καλοσύνη και τούτο διότι δεν είναι οι φταίχτες για αυτό ! Π.χ. ένα υψηλό ποσοστό των χρησιμοποιουμένων, στα πλαίσια του νεοελληνικού λεξιλογίου, λέξεων, κυρίως από τους νέους, κατέχει η λέξη της οποίας τα πέντε πρώτα γράμματα είναι τα πέντε πρώτα εκείνης που μαρτυρά το αντίθετο του σκληρού καθώς η υπό άλλη έννοια δεύτερη νότα του πεντάγραμμου (πανδημικής φύσεως παραδειγματα ελλείψει αγωγής). Η δεύτερη και τελευταία πηγή Α.Σ. είναι τα απαράδεκτα γνωρίσματα του έσω κόσμου των μελών της δεύτερης φυλής. Οι σχετικές εκδηλώσεις είναι :
α) Ζηλοφθονία.
β) Χαιρεκακία.
γ) Μνησικακία.
δ) Συμπλεγματική ψυχολογία («κομπλεξισμός»).
ε) Ειρωνία (όταν δεν είναι «χιουμοριστικής» φύσεως αλλά αποβλέπει στη μείωση της υποστάσεως του προσώπου που την υφίσταται).
Εδώ θα παρενθέσω δύο από τα πάρα πολλά περιστατικά – παραδείγματα τα έχοντα σχέση με τα παραπάνω.
Περιστατικό πρώτο :
Πριν από κάποια χρόνια η Έυη , τριτοετής Αρχιτεκτονικής, (ένα θαυμάσιο αλλά και επιμελέστατο κορίτσι) ήλθε με την μαμά της για να μου ανακοινώσει ότι εγκαταλείπει την Αρχιτεκτονική !!! Αιτία : Σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα που της δημιούργησε η παρέα της! Μια παρέα από «πολύ καλά παιδιά» (που ατυχώς έχαιραν της εκτίμησής της) αλλά είσωνος επιμέλειας. Απ’ ότι κατάλαβα «ωχαδερφιστές» του αισχίστου είδους …. «σπασίκλα» την «ανεβάζανε», «σπασίκλα» την «κατεβάζανε»…«Τι μας παριστάνεις» της έλεγε ο ένας, «τι μας το παίζεις» της έλεγε η άλλη. «Μουσείο» για καφεδάκι και εκδρομούλα το Σαββατοκύριακο οι μέν, διάβασμα – μελέτη – σχεδίαση και μακέτα η Εύη, για να μην αφήσει τίποτε την τελευταία στιγμή, εν όψει παραδόσεων και εξετάσεων, όπως είθισται από πολλούς. Έτσι η Εύη έπαθε ψυχικό «τραλαλά». Ευτυχώς και εγκαίρως η Εύη κατάλαβε οτι κινδύνεψε να πέσει θύμα της συμπλεγματικής ψυχολογίας που είχε δημιουργήσει η άψογη υποστασή της στα υπόλοιπα μέλη των «καλών παιδιών» της παρέας της τα οποία, μετασπουδαστικά, θα ήταν του… «από δώ παν’ κι’ άλλοι» και όταν θα την συναντούσαν θα έκαναν την γνωστή εκείνη χειρονομία της ανοιχτής κάθετης στο χώρο παλάμης με το άκρο του αντίχειρα στην μύτη….! Περιτό βέβαια να σας πώ ότι η Εύη τους έκανε πέρα όλους και όπως ήταν φυσικό ησύχασε.
Περιστατικό δεύτερο:
Αρκετά πρόσφατα ένας από τους καλύτερους μαθητές μου, πρωτοετής τότε στην Αρχιτεκτινική, ένα θαυμάσιο και ευγενέστατο παιδί ήλθε και με πόνο ψυχής μου διηγήθηκε το εξής περιστατικό. Στο πανεπιστήμιο που φοιτούσε κάποια Καθηγήτρια τους ζήτησε, μεταξύ των άλλων, και προοπτικό. Το παιδί της είπε: «Μα Κυρία, προοπτικό δεν έχουμε διδαχθεί και δεν γνωρίζω πως να το κάνω».
Απάντηση : «Ζήτα από τους γονείς σου να στο κάνουν….»
«Μα, λέει το παιδί, οι γονείς μου δεν ξέρουν γιατί είναι γιατροί».
Τότε του λέει η Κυρία: «τότε τι γυρεύεις εσύ εδώ μέσα»;!!!!
Κατόπιν τούτου….ουδέν σχόλιον. Τι θα έπρεπε να κάνει το παιδί, να στεναχωρηθεί; Όχι βέβαια…
Συμπέρασμα :
Όταν συναντάμε ανάρμοστες συμπεριφορές ούτε στενοχωριόμαστε, ούτε μισούμε, ούτε μνησικακούμε, απλά λυπούμαστε και οικτίρουμε τους εκδηλωτές τους και τους ανάρμοστα συμπεριφερόμενους τους αγνοούμε, τους περιφρονούμε και τους προσπερνάμε παραμένοντες τελείως και απόλυτα ανεπηρέαστοι. Αυτά βέβαια καθ’όλην την διάρκεια της σπουδής κατά την οποία δεν έχουμε χρόνο, ή μάλλον δεν πρέπει να έχουμε χρόνο για τίποτε άλλο πέραν της αναζήτησης της Αρχιτεκτονικής Γνώσης και όλων των όσων έχουν σχέση μ’αυτήν.
Και τώρα τελειώνω με μία ακόμη συμβουλή :
Μακριά από οποιεσδήποτε φύσεως « εντάξεις » παροτρυνόμενοι από τους οποιουσδήποτε , οποιωνδήποτε εξωπανεπιστημιακών και εξωγνωσιολογικών, (ασχέτων του στόχου σας ) ενδιαφερόντων, ενασχολήσεων και συμφερόντων. Αυτά αφήστε τα σε εκείνους που κατά κανόνα ανήκουν σε όσους, απλά, «βρέθηκαν» στην Αρχιτεκτονική αλλά με απώτερους άλλους στόχους που δεν μας ενδιαφέρουν καθόλου…
Πριν από άπειρα χρόνια διετέλεσα Λυκόπουλο. Μετά από μια πολύ συγκινητική ομιλία του, ο Αρχηγός μας ( Ακέλας ) μας έδωσε μια ευχή, με την ευκαιρία του τέλους της εποχής των λυκοπούλων, αποτελούμενη από δύο και μόνο λέξεις με απίστευτη αλληγορική μεστότητα, που με εντυπωσίασε, με συγκίνησε και που δεν θα την ξεχάσω ποτε … τώρα την δίδω και εγώ σε εσάς :
Κ Α Λ Ο Κ Υ Ν Η Γ Ι !…