
Μανώλης Ζαχαράκης Αρχιτέκτων Μηχανικός
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΚΕΙΝΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΕΧΟΥΝ ΤΑΞΕΙ
ΓΙΑ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ ΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΜΑ
ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ.
ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ :
- Να γνωρισουν σε βάθος τι είναι αυτο που επέλεξαν.
- Να νοιώσουν υπερήφανοι για αυτο που επέλεξαν και
- Να ξεκινήσουν την κατάλληλη προετοιμασία με βαθειά πίστη ότι θα επιτύχουν οπωσδήποτε τον στόχο τους.
Πολλοί γονείς ξεκινούν την πορεία των παιδιών τους προς την Αρχιτεκτονική από το γεγονός ότι στο παιδί αρέσει το “σχέδιο”. Δηλώνουν, λοιπόν, ότι το παιδί απεφάσισε να γίνει αρχιτέκτων επειδή του αρέσει το σχέδιο. Αυτό, βεβαίως, αποτελεί μια πολύ “ρηχή” αντιμετώπιση του ζητήματος για τον απλούστατο λόγο ότι το σχέδιο είναι ένα “όργανο” αναγκαίο σε πάρα πολλούς τομείς όπως, η Διακοσμητική (Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων), η Γραφιστική, η Συντήρηση Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων, η Αποκατάσταση και Ανακαίνιση Κτηρίων, η Αρχαιολογία η Βιομηχανία, η Μόδα, η Σκηνογραφία, η Εικαστική Ζωγραφική, η Γλυπτική, κλπ. κλπ. Η ορθή αντιμετώπιση είναι : ο ενδιαφερόμενος να επιλέξει, πριν από όλα, το επάγγελμα εκείνο, που έχει ανάγκη, σαν «όργανό» του, το σχέδιο, να ενημερωθεί σε βάθος περί τίνος ακριβώς πρόκειται προκειμένου να συνδέσει, δια βίου, τη ζωή του με το επάγγελμα αυτό και συνεπώς και με το σχέδιο που του αρέσει. Εκείνο λοιπόν που πρέπει, στην περίπτωση αυτή, να εξηγήσουμε είναι, περί τίνος, ακριβώς, πρόκειται όταν μιλάμε για την Αρχιτεκτονική, της οποίας «όργανο» είναι το Σχέδιο. Αυτό θα γίνει ξεκάθαρα και χωρίς «φιλολογήματα», φιλοσοφήματα και ρομαντισμούς, ώστε αυτά που θα πούμε να γίνουν απόλυτα κατανοητά σε όλους. Η εν λόγω εξήγηση είναι, βεβαίως, απαραίτητη και για όσους επέλεξαν, κατ΄ευθείαν, την Αρχιτεκτονική και όχι λόγω συσχετισμού της με το σχέδιο, και τούτο προς ενίσχυση του θετικού της απόφασής τους.
Η Αρχιτεκτονική, λοιπόν, είναι ΤΕΧΝΗ και όχι Επιστήμη και μάλιστα, για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω, είναι η Κορωνίδα των Τεχνών. Οποιαδήποτε προσπάθεια «επιστημονικοποίησής» της αποβαίνει εις βάρος της. Πολύς κόσμος, βεβαίως, πιστεύει το αντίθετο και τούτο διότι η Αρχιτεκτονική ως Τέχνη έχει μία ιδιαιτερότητα… Όπως το καβαλέτο, ο καμβάς, το μολύβι, το πινέλο και το χρώμα δεν είναι η Ζωγραφική, αλλά αυτά όλα είναι όργανα της Ζωγραφικής, έτσι και η Αρχιτεκτονική έχει σαν κύριο, αναπόσπαστο και αναφαίρετο όργανο της την Επιστήμη. Το να γνωρίζει κανείς τα διάφορα οικοδομικά και δομήσιμα υλικά, τους σωστούς συνδυασμούς τους, τις συμπεριφορές τους στις διάφορες καταπονήσεις, κλπ κλπ ώστε η δόμηση να είναι σωστή, δεν σημαίνει ότι είναι Αρχιτέκτων. Για να είναι κανείς Αρχιτέκτων θα πρέπει να συνδυάζει τις γνώσεις των παραπάνω με κάποιο “ΚΑΤΙ” που είναι εσωτερικής φύσεως και που αποκτάται με την κατάλληλη παιδεία και εφόσον, βεβαίως, το λαχταράει ο ενδιαφερόμενος πραγματικά, συμπληρούμενο με τις ικανότητες του “αρχιτεκτονικώς σκέπτεσθαι και ορθολογίζεσθαι» που και αυτές αποκτούνται, και όλα αυτά, βεβαίως, μετά από κατάλληλη εκπαίδευση και πραγματικό ενδιαφέρον του δασκάλου και του εκπαιδευόμενου. Η Αρχιτεκτονική είναι, όπως είπαμε και παραπάνω, η Κορωνίδα των τεχνών και τούτο εάν οι διάφορες τέχνες, όπως τις εννοούμε, βρίσκονται στο πάτωμα και οι Εικαστικές Τέχνες βρίσκονται στο.. τραπέζι, η Αρχιτεκτονική βρίσκεται στο..ταβάνι! Εδώ βέβαια κινδυνεύει ο γράφων να κατηγορηθεί ότι τα λεγόμενά του έχουν σχέση με την παροιμία: « αν δεν παινέσεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει».Όμως στην προκειμένη περίπτωση δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο κα ιδού γιατί:
Η Αρχιτεκτονική ως Τέχνη καλείται να καλύψει τις ανάγκες του τρισυπόστατου, έλλογου και μοναδικού εκείνου Όντος που λέγεται ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Τρισυπόστατου διότι, ως γνωστόν, αποτελείται από 1ον Φυσικό – Υλικό Σώμα, 2ον Ψυχή και 3ον Πνεύμα. Και ναι μεν η Αρχιτεκτονική ξεκινάει από την ανάγκη κάλυψης των αναγκών του φυσικού σώματος, δηλαδή της υλικής υπόστασης του ανθρώπου, αλλά εάν περιοριστεί εις αυτό, απλά δεν είναι Αρχιτεκτονική αλλά παρωδία της ! Όσο η Αρχιτεκτονική απέχει από του να καλύπτει τις ανάγκες έστω και μιάς, οποιασδήποτε, από αυτές τις τρεις υποστάσεις του Ανθρώπου, παύει να είναι Αρχιτεκτονική. Κατά συνέπεια η Αρχιτεκτονική καλύπτει τον Άνθρωπο σφαιρικά και όχι μονόπλευρα όπως οι Εικαστικές Τέχνες οι οποίες καλύπτουν τις ανάγκες μόνο της Ψυχής και του Πνεύματός του. Εδώ θα κάνουμε μια μικρή παρένθεση για να πούμε ότι όταν κάνουμε μία ενημέρωση πάνω στην φύση μιας κατεύθυνσης και στις γνώσεις και ικανότητες αυτού που την ακολουθεί και εν συνεχεία ασκεί το αντικείμενό της, οφείλουμε να εξετάζουμε τα πράγματα ιδεαλιστικά, δηλαδή υπό την εξιδανικευμένη τους μορφή, με άλλα λόγια όπως θα έπρεπε να είναι και όχι όπως καταντούν πολλές φορές. Θεοί δεν είμαστε, όμως, αν θέλουμε να πάμε μπροστά, Θεϊκούς στόχους πρέπει να θέτουμε, γνωρίζοντας ότι δεν θα τους φθάσουμε ποτέ, εφόσον δεν είμαστε Θεοί, όμως όσον τους πλησιάζουμε και τους προσεγγίζουμε τόσο εξελισσόμαστε και ανελισσόμαστε. Εάν λοιπόν μιλήσουμε για ΜΟΡΦΩΣΗ θα πρέπει να μιλήσουμε για την ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (!) και τούτο διότι πρόκειται για μία υπόθεση ευρύτατου γνωσιολογικού φάσματος εφόσον, όπως είπαμε παραπάνω, καλείται να καλύψει τις ανάγκες του τρισυπόστατου ανθρώπου. Ο ιδανικός λοιπόν Αρχιτέκτων, θα πρέπει να είναι ταυτοχρόνως, Καλλιτέχνης 100%, Τεχνοκράτης («Μηχανικός») 100%, Ψυχολόγος 100%, Φιλόσοφος 100%, Κοινωνιολόγος 100%, ολίγον Νομικός, ολίγον Οικονομολόγος, ολίγον Ιατρός, όπωσδήποτε Διδάσκαλος αλλά … και άριστος Ηθοποιός καθώς και Διπλωμάτης ! Αυτά τα τελευταία, μπορεί να ηχούν περίεργα, αλλά επιτέλους θα γίνουν περισσότερο αντιληπτά απ’όλα τ’άλλα. Ας κάνουμε, λοιπόν, την υπόθεση ότι κάποιος δούλεψε, «φτύνοντας αίμα», μια ολόκληρη ζωή προκειμένου να συγκεντρώσει τα απαραίτητα για να κτίσει το σπίτι των ονείρων του ! Καταφεύγει, λοιπόν, στον Αρχιτέκτονα που, άλλωστε, είναι και ο μόνος αρμόδιος ( ( εάν, βεβαίως, επιθυμεί πραγματικά ν’αποκτήσει ΣΠΙΤΙ ), πράγμα που δεν θα έκανε εάν ήταν ο ίδιος Αρχιτέκτων, και του εμπιστεύεται το σπίτι του. Εδώ, θα παρακαλούσα να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο ρήμα που χρησιμοποιώ και που, στην προκειμένη περίπτωση, είναι το ρήμα εμπιστεύομαι και όχι το ρήμα που χρησιμοποιεί ο πολύς ο κόσμος και που είναι το ρήμα αναθέτω. Το «αναθέτειν», όμως, είναι έννοια φρικτά ρηχότερη από την έννοια του «εμπιστεύεσθαι» η οποία είναι έννοια που ενεργοποιεί τα ανώτερα στρώματα του Συγκινησιακού Κόσμου του Αρχιτέκτονος, που οφείλουν να είναι άκρως ανεπτυγμένα στον πραγματικό Αρχιτέκτονα, και που αυξάνει στον ύψιστο βαθμό το συναίσθημα της ευθύνης στον μέλλοντα Δημιουργό. Τι πρέπει, λοιπόν να κάνει ο Αρχιτέκτων προκειμένου να κτίσει το σπίτι του ενδιαφερόμενου και όχι της … κας Μαρίκας ή … το δικό του ή να πειραματίζεται στου … «κασίδη το κεφάλι» , όπως λέμε στην Κρήτη, ή να …«ερευνά» με την βοήθεια του σπιτιού που του εμπιστεύτηκε να κτίσει; : Nα αποβάλει : 1ον τον Χαρακτήρα του, 2ον την Ιδιοσυγκρασία του, 3ον την Ψυχοσύνθεσή του, 4ον τα κατ’ εκείνον ευχάριστα ή δυσάρεστα και όχι μόνον… Θα πρέπει, όλα αυτά να τα αντικαταστήσει εις το ακέραιο με τα αντίστοιχα του ενδιαφερόμενου, όσο ασχολείται με το σπίτι του, κρατώντας τις γνώσεις του και τις ευαισθησίες του, αν βεβαίως σκοπός του είναι να κτίσει το σπίτι του ενδιαφερόμενου και όχι το δικό του ή κάποιου άλλου! Με άλλα λόγια θα πρέπει, ο Αρχιτέκτων, να ενσαρκώσει τον μέλλοντα ιδιοκτήτη και τους περί αυτόν εγγύτατους συγκατοικούντες. Κάποτε υπήρξε ένας πολύ μεγάλος ηθοποιός. Τον είχαν κάνει και Sir. Ο Sir Laurence Olivie. Μοναδικός στην ερμηνεία του Άμλετ. Ούτε ο ηθοποιός, επί σκηνής, ένοιωθε τον εαυτό του, διότι αυτός ήταν εντελώς εκτοπισμένος από την προσωπικότητα του Άμλετ αλλά ούτε και όσοι τον έβλεπαν, έβλεπαν τον ηθοποιό και τούτο διότι έβλεπαν τον ίδιο τον Άμλετ ενσαρκωμένο με την βοήθεια του ηθοποιού ! Υπ¨αυτήν βεβαίως, την βαθύτερη έννοια, ο Αρχιτέκτων πρέπει να είναι και άριστος ηθοποιός και όχι υπό τη «στενή» έννοια της «γκριμάτσας» ή της χειρονομίας. Έτσι, πριν από οποιαδήποτε μελετητική ενέργεια, ο Αρχιτέκτων πρέπει να αποκαταστήσει μία εξαιρετικά στενή επαφή με τον μέλλοντα ιδιοκτήτη αλλά και με όλα τα άτομα που πρόκειται να κατοικίσουν την σχετική κατοικία προκειμένου να γνωρίσει τα φίλα, τις ηλικίες, την ψυχοσύνθεση και την ιδιοσυγκρασία του καθ¨ενός, τα ενδιαφέροντα, τις κοινωνικές δραστηριότητες, τις πιθανολογούμενες ή τις βέβαιες μελλοντικές αλλαγές κτλ κτλ. Η επαφή, τώρα, με τον άνθρωπο προκειμένου να καλυφθούν σωστά όλες οι σχετικές παράμετροι που ενέχονται σε μία τέλεια αρχιτεκτονική λύση, είναι πραγματικά συναρπαστική, αρκεί ο Αρχιτέκτων να συγκεντρώνει, πέραν των μέχρι τώρα αναφερθεισών προϋποθέσεων, τρία πράγματα.: 1ον Αγάπη προς τον Άνθρωπο και όταν λέμε «προς τον Άνθρωπο» δεν εννοούμε γονείς, συγγενείς και φίλους, αλλά, αφηρημένα και γενικά : Τον Άνθρωπο. 2ον Αγάπη προς τη δουλειά του γιατί αλλοίμονο εάν η δουλειά του Ανθρώπου δεν ταυτίζεται με το σοβαρότερο και πλέον ενδιαφέρον από όλα του τα hobbies. Και όταν λέω hobbies εννοώ υψηλά και σοβαρά ενδιαφέροντα. Εάν δεν συμβαίνει αυτό, τότε ο άνθρωπος μετατρέπεται σε ένα, διά βίου, δυστυχή «ωρολογοπαρατηρητή» που κοιτάζει το ρολόι του για να δει πότε, τέλος πάντων, τελειώνει το μισάωρο που υπολείπεται για να σηκωθεί να φύγει και να πάει να κάνει εκείνο που τον εκφράζει ! Και 3ον «γαϊδουρινή υπομονή». Αυτό το τελευταίο είναι ζήτημα άσκησης οπότε, συν τω χρόνω, αποκτάται.
Γιά να δούμε, τώρα, την ιδιότητα του Διδασκάλου η οποία είναι από εκείνες που ενισχύουν την συναρπαστικότητα του λειτουργήματος της Αρχιτεκτονικής. Όταν παραπάνω μιλήσαμε για επαφή με τον Άνθρωπο θα πρέπει να έχουμε υπ΄οψη ότι δεν εννοούσαμε μόνο τον μέλλοντα ιδιοκτήτη που, βεβαίως, είναι και ο βασικός «Ήρωας» του… «δράματος» αλλά και μία πελώρια στρατιά ανθρώπων, τους οποίους έχει να αντιμετωπίσει, με όλως δι΄όλου διαφορετικούς χαρακτήρες και νοοτροπίες με όλως δι΄ όλου διαφορετικά προτερήματα αλλά και ελαττώματα. Η στρατιά αυτή αρχίζει από τους ανθρώπους των Δημοσίων Υπηρεσιών, τους συναδέλφους Αγρονόμους Τοπογράφους Μηχανικούς, Πολιτικούς Μηχανικούς, Μηχανολόγους, Ηλεκτρολόγους, Περιβαλλοντολόγους, Γεωπόνους κλπ κλπ και τελειώνει με τους πάσης φύσεως εργολάβους η/και τα πάσης φύσεως συνεργεία κατασκευής και υλοποίησης του έργου, τους προμηθευτές κλπ κλπ. Έχει λοιπόν διαπιστωθεί ότι ο μέσος άνθρωπος της Γης «πάσχει» από έλλειψη αυτογνωσίας ! Με άλλα λόγια δεν ξέρει τι θέλει ! Ο Αρχιτέκτων, λοιπόν, θα πρέπει, με πολύ αγάπη, υπομονή και ταπεινοφροσύνη να διδάξει τον μέλλοντα ιδιοκτήτη τι πρέπει να του ζητήσει για αυτό που είναι και που ο ίδιος δεν το ξέρει ! Αυτό όμως θα πρέπει να γίνει με πολύ διακριτικότητα και μεγάλη διπλωματικότητα προκειμένου να μην θιγεί ο εγωισμός του. Μέχρι που ο Αρχιτέκτων θα περνάει, πολύ έντεχνα, τις σωστές, για την περίπτωση του συγκεκριμένου μέλλοντος ιδιοκτήτη, ιδέες σαν ιδέες του τελευταίου, λέγοντάς του και συγχαρητήρια για τις ωραίες «του» ιδέες και που το αποτέλεσμα της μή υλοποίησής τους θα το έβλεπε ο ιδιοκτήτης μετά το πέρας της οικοδομής και κατά τη λειτουργία της, οπότε θα ήταν πλέον πολύ αργά. Άρα ο Αρχιτέκτων πρέπει να είναι και διπλωμάτης! Αξίζει να περιγραφούν δύο από τα άπειρα περιστατικά που ο γράφων έχει βιώσει κατά την μέχρι τώρα άσκηση του λειτουργήματος της Αρχιτεκτονικής. Τα περιστατικά αυτά είναι από τα απλοϊκά εκείνα που βοηθούν την αντίληψη των μόλις προηγουμένων.
Περιστατικό 1ο :
Πριν από πολλά χρόνια με παρεκάλεσε κάποια κυρία να επισκεφθούμε ένα διαμέρισμα που είχε αγοράσει σε μία πολυτελέστατη νεόδμητη πολυκατοικία προκειμένου να εκφέρω την γνώμη μου και τις απόψεις μου σχετικά με ζητήματα, πλέον, αρχιτεκτονικής εσωτερικών χώρων. Οι οικοδομικές εργασίες μόλις είχαν τελειώσει. Αφού, λοιπόν, τελειώσαμε με τα πατώματα , τις ταπετσαρίες, τις ξυλεπενδύσεις, τα χρώματα, τα φωτιστικά, την επίπλωση κλπ και, τελικά, με ότι αφορούσε στην τελική και ολοκληρωμένη εικόνα του διαμερίσματος, με ρώτησε εάν είχα χρόνο για να επισκεφθούμε το διπλανό διαμέρισμα που είχε αγοράσει η αδελφή της και η οποία είχε κάνει κάτι που της άρεσε πολύ. Χρόνο είχα, οπότε και πήγαμε στο εν λόγω διαμέρισμα. Σε κάποιο, λοιπόν, σημείο ενός πελώριου living room υπήρχε μία ωραιότατη περιστροφική σκάλα που το ένωνε με μία γκαρσονιέρα που είχε αγοράσει στον από πάνω όροφο προκειμένου να την χρησιμοποιήσει σαν γραφείο – βιβλιοθήκη – ησυχαστήριο. « Σας αρέσει αυτή η σκάλα; », με ρώτησε. « Πάρα πολύ », της απάντησα οπότε με ρώτησε αν θα μπορούσα να της φτιάξω και εκείνης μια τέτοια σκάλα. Γυρίσαμε λοιπόν πίσω στο δικό της διαμέρισμα και εγώ με πολύ διακριτικότητα, για να μην νομίσει η κυρία ότι δεν πρόσεχα και πολύ γύρω μου όταν μιλούσαμε, προσπάθησα να βρω τρύπα στο ταβάνι η οποία, όμως, δεν υπήρχε!!! Με άλλα λόγια η κυρία μου ζητούσε να ενώσω το πάτωμα με το ταβάνι με μία σκάλα που δεν θα χρησίμευε σε τίποτα! Είχε, βλέπετε, ζηλέψει την αδερφή της. Και τώρα η από δω και πέρα ενέργειές μου:
Ενέργεια 1η : Υποβολή θερμών συγχαρητηρίων για την καταπληκτική της ιδέα! «Κα τάδε» , της είπα, «έχω φτιάξει πάρα πολλές κατοικίες μέχρι τώρα αλλά ποτέ δεν είχα μία τόσο πρωτότυπη ιδέα». Το αποτέλεσμα ήταν να γίνουμε παρέα με την Κυρία με το πρόβλημά «μας» απέναντί μας. Είναι σίγουρο ότι εάν της έλεγα τι άστοχη ιδέα είναι αυτή και ότι εάν θα φτιάχναμε μια σκάλα που να συνδέει το πάτωμα με το ταβάνι θα μας «πέρνανε με τις λεμονόκουπες» πρώτον θα γινόμουν αντιπαθής στην Κυρία και δεύτερον δεν θα την γλίτωνα από μια τέτοια … «κιτσαρία». Στην συνέχεια της λέω : «βέβαια και εσείς και εγώ ζούμε στον Ελληνικό χώρο και ξέρουμε τις αντιδράσεις του κόσμου σε μία επιτυχημένη πρωτοτυπία. Εδώ μέσα θα μπαίνει ο ένας και ο άλλος, οι φίλοι σας, τα ξαδέρφια σας, οι μπατζανάκηδές σας κλπ και θα λένε «το κοντό τους και το μακρύ τους». Και τι είναι αυτό … και τι κάνει μία σκάλα που ενώνει το πάτωμα με το … ταβάνι και άλλα τέτοια». Βέβαια δεν έδωσα την ευκαιρία στην Κυρία να πει τίποτε γιατί αμέσως «βρέθηκε η λύση». Εντωμεταξύ στο υποσυνείδητο της Κυρίας είχε καταγραφεί ο συσχετισμός της ιδέας της με την έννοια του χλευασμού. Αμέσως, λοιπόν, μετά λέω στην Κυρία ότι αυτό που της είπα ακυρώνεται διότι βρήκα την … λύση. «Ποια είναι η λύση;» μου λέει η Κυρία. Ξέροντας ότι η Κυρία ήταν λάτρης του πρασίνου (εις το «ρετιρέ» που έμενε είχε στη βεράντα του γύρω στις πεντακόσιες γλάστρες ανάμεσα στις οποίες υπήρχαν και αρκετές με ένα λεπτοφυές, αναρριχόμενο φυτό ονόματι «αραχνάκι») της είπα ότι με την ευκαιρία της σκάλας θα δημιουργήσουμε, εντός του living room … πνεύμονα πρασίνου! Χάρηκε πολύ με την ιδέα … , «πως θα γίνει αυτό;», με ρώτησε. Της είπα, λοιπόν, ότι θα κατασκευάσουμε την περιστροφική σκάλα με το σύστημα της … «άρπας». Δηλαδή από το τέλος κάθε σφηνοειδούς σκαλοπατιού θα ξεκινάει, από μία ωραία μπρούτζινη ροζετούλα, μία μπρούτζινη «ντίζα» η οποία θα καταλήγει, με, επίσης, μπρούτζινη ροζετούλα, εις το ταβάνι. Δηλαδή θα δώσουμε την εντύπωση ότι τα σφηνοειδή σκαλοπάτια θα είναι ανηρτημένα από την οροφή. Τώρα σε κάθε δεύτερο σκαλοπάτι, είπα στην Κυρία, ότι θα κατασκευάσουμε από μία κυλινδρική ζαρντινιέρα, ντυμένη με καρυδιά, με ένα ωραίο μπρούτζινο δακτύλιο γύρω της, στην οποία θα φυτέψουμε «αραχνάκι». Τα «αραχνάκια» αυτά θα αναρριχηθούν στην «άρπα» και έτσι θα δημιουργηθεί ο … πνεύμονας πρασίνου για τον οποίον μιλήσαμε πριν. Η Κυρία ενθουσιάστηκε με την ιδέα. Όμως ξέροντας ότι η Κυρία, η οποία ήταν επιχειρηματίας και έπρεπε να λείπει κάποιες μέρες, της είπα ότι ασφαλώς όταν θα λείπει, κάποιος από τους δικούς της, η κορούλα της, ο γιος της ή, μάλον, ο πεθερός της, ο οποίος δεν έχει και τι να κάνει, θα πήγαινε να ποτίσει ώστε να μην ξεραθούν τα «αραχνάκια». Και πάλι, όμως, δεν την άφησα να πει κουβέντα εφόσον ακολούθησε η … «λύση» του … προβλήματος. Βέβαια εις το υποσυνείδητο της Κυρίας κατεγράφη η έννοια της ξηρασίας, εν όψει του ο μη γένοιτο, στην περίπτωση που για κάποιο λόγο δεν θα πήγαινε κάποιος να ποτίσει, καθώς και η έννοια της εξάρτησης από τρίτους! Ξέροντας, λοιπόν, ότι η Κυρία δεν είχε κανένα οικονομικό πρόβλημα της είπα ότι το πρόβλημα του ποτίσματος λύνεται πάρα πολύ εύκολα και ότι θα δώσουμε βέβαια κάτι παραπάνω αλλά θα εισάγουμε από την Αμερική ότι τελειότερο μας προσφέρει η τεχνολογία στον τομέα της αυτόματης άρδευσης. Έτσι δεν θα υπάρξει κανένας απολύτως κίνδυνος το σύστημα να αρχίζει να ποτίζει μόνο του, να πάνε τα νερά κάτω από τα πατώματα και να μας τα τινάξουν στον αέρα. Αυτό ήταν η «χαριστική» βολή διότι στο υποσυνείδητο της Κυρίας κατεγράφη, συν τοις άλλοις, και η έννοια της καταστροφής σε συσχετισμό με την «πρωτότυπη» της ιδέα. Μετά από όλα αυτά η Κυρία σκεπτική και συνοφρυωμένη αποφάσισε, τελικώς, να μην πραγματοποιηθεί η κατασκευή της σκάλας. Η «αμοιβή» τελικώς, στην περίπτωση αυτή, ήταν ηθικής φύσεως εφόσον η Κυρία γλίτωσε από το ατόπημα να κατασκευάσει μια σκάλα που να ενώνει το πάτωμα με το ταβάνι. Με αυτό το απλοϊκό παράδειγμα αποδίδονται οι έννοιες του «ηθοποιού», του διδασκάλου, του «διπλωμάτη» και της υπομονής που αναφέρθηκαν παραπάνω σαν κάποιες ιδιότητες του πραγματικού Αρχιτέκτονα.
Ένα δεύτερο παράδειγμα είναι εκείνο κάποιου συναδέλφου Πολιτικού Μηχανικού, μεγάλου κατασκευαστού, που μου ζήτησε να του μελετήσω και να συντάξω την πλήρη Αρχιτεκτονική μελέτη, προκειμένου να χτίσει ένα Ελβετικό σαλέ. Ο άνθρωπος είχε εντυπωσιασθεί, και με το δίκιο του, από την ομορφιά, την ζεστασιά και τον ψυχισμό των Ελβετικών σαλέ. Προφανώς είχε επισκεφθεί κάποια πόλη της Ελβετίας όπως π.χ. το Κσάαντ, μία από της χαρακτηριστικότερες πόλης για τα σαλέ της. Υπήρχε όμως μια διαφορά, το σαλέ αυτό προορίζονταν για τον … Παρνασσό. Η πραγματοποίηση κάποιας τέτοιας επιθυμίας μη συνάδουσα με τον Ελληνικό χώρο θα ήταν ένα Αρχιτεκτονικό ατόπημα. Βέβαια εάν έλεγα στον συνάδελφο ότι στο Ελληνικό ορεινό τοπίο η κατασκευή ενός ξένου προς τον χώρο Αρχιτεκτονήματος θα ήταν σοβαρό λάθος θα συνέβαιναν δύο πράγματα, πρώτον θα έχανα την δουλειά και δεύτερον θα κατασκευαζόταν από κάποιον άλλον το Ελβετικό σαλέ. Εκείνο λοιπόν που έκανα ήταν να αποδεχτώ την «καταληκτική» ιδέα. Η μελέτη πήρε περίπου δύο μήνες και το αποτέλεσμα ήταν μια ορεινή κατοικία υψηλών λειτουργικών, λόγο των πάρα πολλών κοινωνικής φύσεως και δραστηριοτήτων που εκκαλείτο να καλύψει και με μια εμφάνιση συνάδουσα με τον χαρακτήρα του Ελληνικού ορεινού τοπίου. Όταν παρέδωσα στον συνάδελφο την μελέτη, μου είπε τι ωραίο σαλέ είναι αυτό που μου φτιάξατε. Όμως το αποτέλεσμα δεν είχε καμία σχέση με Ελβετικό chalet. Παρακάτω ακολουθούν τα αρχιτεκτονικά σχέδια του εν λόγω «chalet» καθώς και μία περιγραφή της δοθείσας λύσης.
ΔΙΩΡΟΦΗ ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟΝ ΠΑΡΝΑΣΣΟ
Ιανουάριος 1987
1) Τόπος : Ορεινή περιοχή πλησίον ενός μεγάλου χιονοδρομικού κέντρου στην Ελλάδα.
2) Ιδιοκτήτης : Τετραμελής οικογένεια, δηλ. γονείς με δύο παιδιά.
3) Αγαπημένο hobby οικογένειας σχετικό με προορισμό σπιτιού : Όλοι τους μανιώδεις σκιέρ!
4) Προορισμός κατοικίας : Χειμερινό κατάλυμα της περιόδου λειτουργίας του χιονοδρομικού κέντρου. Δυνατότητα μεγάλων φιλικών συγκεντρώσεων, κανονικής φιλοξενίας τεσσάρων ατόμων ή περιστασιακής φιλοξενίας πολλών ατόμων νεαρής ηλικίας, σε στυλ “sleeping bag”, φίλων των παιδιών. Οι όποιες παρέες θα αποτελούνται, κατά κανόνα, από λάτρεις του σκι. Το ζητούμενο από την πλευρά του ιδιοκτήτου ήταν ένα Ελβετικό chalet ! Προφανώς η οικογένεια είχε επισκεφθεί κάποιο μεγάλο χιονοδρομικό κέντρο στην Ελβετία, αν θυμάμαι καλά, το Ksaad και όπως ήταν απολύτως φυσικό είχε εντυπωσιαστεί από την ομορφιά, την ζεστασιά (όχι την θερμομετρική) και τον ψυχισμό που ακτινοβολούν τόσο στο εσωτερικό τους όσο και εξωτερικά τα Ελβετικά chalets. Εγώ βεβαίως, για λόγους διπλωματικούς, συναίνεσα απολύτως γνωρίζοντας από την αρχή ότι κάτι τέτοιο θα αποτελούσε αφόρητο Αρχιτεκτονικό ατόπημα όπως η κατασκευή ενός Ελβετικού chalet σε Ελληνικό ορεινό τοπίο και μεταξύ των όσων είχαν απομείνει από την γνήσια Ελληνική παραδοσιακή Αρχιτεκτονική μετά από την καταστροφική λαίλαπα των …. αρχιτεκτονούντων μη Αρχιτεκτόνων!!….
5) Περιγραφή της δοθείσης λύσης και αιτιολόγηση αυτής (τα σχέδια ακολουθούν την παρούσα περιγραφή) : Την περιγραφή την αρχίζω από το υπόγειο (σχ. 1) εφόσον είναι ο πρώτος χώρος που επισκέπτονται οι επιστρέφοντες skieurs από το χιονοδρομικό κέντρο για να εναποθέσουν τα σκι τους, να πλυθούν, να αλλάξουν και γενικά να τακτοποιηθούν πριν εισέλθουν εις τους φιλόξενους και ζεστούς χώρους του σπιτιού. Η σκάλα, τμήμα της οποίας φαίνεται στην κάτοψη του υπογείου οδηγεί σε ένα προχώλ εισόδου των skieurs από μια παράπλευρη, της κεντρικής εισόδου, είσοδο ώστε να μην περάσουν βρεγμένοι και λασπωμένοι από την κεντρική είσοδο του σπιτιού (βλ. κάτοψη ισογείου, σχ. 2). Σειρά τώρα έχει η κάτοψη του ισογείου (σχ.2). Από τον χώρο της κεντρικής εισόδου κατεβαίνει κανείς 3 σκαλοπάτια για να βρεθεί σε μια πρώτη ενότητα τριών καθιστικών γωνιών συμπεριλαμβανομένου και του χώρου φαγητού που εξυπηρετείται άμεσα από την κουζίνα μεσολαβούντος μεταξύ αυτής και του χώρου εστίασης ενός πάγκου, εννοείται με συρτάρια και ντουλάπια, ώστε να είναι δυνατό το άμεσο πέρασμα των πιάτων. Η τοποθέτηση του χώρου της κουζίνας είναι τέτοια ώστε, εκτός από την εξυπηρέτηση των χώρων του σπιτιού χωρίς διασταυρούμενες, με άλλα λόγια « συγκρουόμενες » διαδρομές και « παρελάσεις » μέσω διαφορετικής λειτουργίας και βαρύτητας χώρων, να εξασφαλίζεται και η καλή ψυχολογία των «εργαζομένων» στην κουζίνα με το να «εποπτεύουν» το όλο καθιστικό, από μία δεσπόζουσα θέση, και να συμμετέχουν στα τεκταινόμενα μη νοιώθοντας, έτσι, απομονωμένοι από την υπόλοιπη παρέα. Ένα επίσης πλεονέκτημα της εν λόγω θέσεως της κουζίνας είναι να μην βλάπτει, με την παρουσία της και την ενδεχόμενη ακαταστασία της (την λεγόμενη «τσουμπλεκαρία»), την εικόνα του περιβάλλοντος, παρά το ότι, κατ΄ουσίαν, ο χώρος της είναι ενιαίος με τον χώρο του όλου καθιστικού. Ειρήσθω εν παρόδω ότι το διαχωριστικό που φαίνεται να χωρίζει την κουζίνα από το χώλ είναι ένα διαμπερές έπιπλο που τα ράφια του τα διακοσμούν διάφορα αντικείμενα, βιβλία κτλ. Οι σχετικές με την κουζίνα διαδρομές των οποίων η ανεξαρτησία, όπως ελέχθη προηγουμένως, έχει εξασφαλισθεί είναι : κουζίνα (Κ)– φαγητό, Κ – Living room, Κ – Είσοδος, Κ – Ξενώνες – Υπνοδωμάτια. Μία πόρτα «υπηρεσίας» εξασφαλίζει την άμεση επικοινωνία της κουζίνας με το ύπαιθρο. Επιστρέφοντας τώρα στο πρώτο επίπεδο καθιστικού, κατεβαίνουμε, με άλλα τρία σκαλοπάτια, σε δεύτερο επίπεδο καθιστικού με άλλα δύο καθιστικά σημεία. Κεντροβαρώς του όλου καθιστικού, συμπεριλαμβανομένου και της γωνίας φαγητού, δεσπόζει ένα μεγάλο τρίφατσο τζάκι που χαρίζει την ζεστασιά του, ψυχολογική και θερμαντική, στον όλο χώρο. Μία μικρή πόρτα, περί το μέσον της νοτιοανατολικής όψεως και πολύ κοντά στο τζάκι, οδηγεί σε ένα επιμήκη χώρο βάθους 55 εκ. σκεπαστό από τον όγκο του πρώτου ορόφου, όπου στιβάζονται τα καυσόξυλα του τζακιού. Βλέπετε επίσης και το σχέδιο υπ΄αριθ. 9 της δεξιάς πλάγιας όψης (νοτιοανατολικής). Έτσι έχει εξασφαλιστεί μία αμεσότατη και ανώδυνη, για τον εξερχόμενο, τροφοδοσία του τζακιού, εφ΄όσον η αποθήκευση των ξύλων γίνεται σε μηδαμινή απόσταση από το τζάκι. Το σοβαρότερο επίτευγμα της λύσεως που ακολουθήθηκε είναι η μεγάλη χωρητικότητα σε άτομα του όλου καθιστικού χωρίς οι άνθρωποι να νοιώθουν «μαντρωμένοι» σε ένα «μονόχνωτο» χώρο που να έχει τον χαρακτήρα του αχανούς, «απρόσωπου» και «κρύου» καθιστικού χώρου και που να αποτελούν, κατά περίπτωση, μία ενιαία ή και περισσότερες παρέες κατά περίπτωση. Επανερχόμενοι τώρα εις το σημείο της κεντρικής εισόδου βλέπουμε ένα τριθέσιο, δεσπόζοντα, καναπέ μπροστά στα σκαλοπάτια καθόδου στο καθιστικό. Ο καναπές αυτός έχει τοποθετηθεί εκεί για κάποιους στους οποίους αρέσει να … καμαρώνουν, να σχολιάζουν, να επιδίδονται σε… κοινωνική κριτική (κοινώς κουτσομπολιό) κλπ όσον αφορά τους υπολοίπους. Αριστερά των σκαλοπατιών καθόδου στο πρώτο επίπεδο καθιστικού και απέναντι, ακριβώς, από την κεντρική είσοδο υπάρχει ένα διαμπερές, επίσης, έπιπλο με τα ίδια χαρακτηριστικά εκείνου που χωρίζει την κουζίνα από το χώλ. Μπαίνοντας, τώρα, από την κεντρική είσοδο και στρίβοντας αμέσως αριστερά συναντάμε την ιματιοθήκη των ξένων και το W.C. των ξένων που όμως διαθέτει και ντουσιέρα ώστε να χρησιμοποιείται και ως λουτρό του ενός από τους δύο ξενώνες που ακολουθούν ενώ ο άλλος διαθέτει δικό του λουτρό. Οι ξενώνες, πλήρως εξοπλισμένοι, διαθέτουν από δύο κρεβάτια από τα οποία το ένα είναι κουκέτα. Εις το τέλος του μικρού διαδρόμου των ξενώνων υπάρχει η σκάλα ανόδου στον πρώτο όροφο (σχ. 3) όπου βρίσκονται : 1. Το υπνοδωμάτιο των κυρίων με δικό του λουτρό και όλα τα χρειώδη. Του υπνοδωματίου αυτού προηγείται ένας καθιστικός χώρος στον οποίο μπορούν να «απομονωθούν» οι … «μεγάλοι» από τους «μικρούς» και να συζητήσουν, να παίξουν την… «μπιρίμπα» τους και το όποιο επιτραπέζιο παιχνίδι τους χωρίς να ενοχλεί η παρουσία τους τα παιδιά και αντιστρόφως. Στους παραπάνω χώρους οδηγείται κανείς μέσω διαδρόμου-μπαλκονιού. 2. Το υπνοδωμάτιο των παιδιών με δικό του, επίσης, λουτρό και 3. Μία σκάλα ανόδου στη σοφίτα δηλαδή σε ένα μεγάλο, θερμαινόμενο χώρο, κάτω από τη στέγη, όπου μπορούν να κοιμηθούν περιστασιακά, σε sleeping bags, πολλά άτομα. Ο χώρος αυτός φαίνεται στην τομή Α-Α (σχ. 8 ). Στα σχέδια και 4,5,6 και 7, ακολουθούν οι όψεις ενώ στο σχέδιο 9 υπάρχει και η τομή Β – Β΄.
Σχέδιο 1.
Σχέδιο 2.
Σχέδιο 3.
Σχέδιο 4.
Σχέδιο 5.
Σχέδιο 6.
Σχέδιο 7.
Σχέδιο 8.
Σχέδιο 9.
Και τώρα θα πρέπει να έλθουμε σε εκείνο που λέμε προπαίδεια και προετοιμασία για την σπουδή της Αρχιτεκτονικής ! Αυτή, λοιπόν, αφορά στην εκπαίδευση σε δύο αντικείμενα : Το Γραμμικό Αρχιτεκτονικό Σχέδιο και το Ελεύθερο Σχέδιο. Εδώ θα πρέπει να κάνουμε δύο διευκρινήσεις :
1η : Είναι λάθος το ότι τα δύο αυτά αντικείμενα αναφέρονται πάντα σαν «μαθήματα».
Η Γυμναστική, π.χ., δεν είναι μάθημα, είναι εκπαίδευση. Μία, όμως, εκπαίδευση για να είναι σωστή και πλήρης προβλέπει και μαθήματα και 2η : Ότι ο χαρακτηρισμός του πρώτου Σχεδίου ως μόνο Γραμμικού, και όχι «Αρχιτεκτονικού Γραμμικού Σχεδίου», είναι λανθασμένος. Έτσι λοιπόν οι εκπαιδεύσεις αυτές καθώς και οι στόχοι τους έχουν ως εξής :
ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ .
Βασικός στόχος της εκπαίδευσης στο Γραμμικό Αρχιτεκτονικό Σχέδιο είναι η ανάπτυξη της Τεχνικής και Παραστατικής αντίληψης του εκπαιδευομένου καθώς και η ανάπτυξη στοιχειωδών συνθετικών ικανοτήτων, πέραν των διαφόρων τεχνικών σχεδιάσεως και του εν γένει τρόπου παρουσίασης των σχεδίων. Η εκπαίδευση εις το Γραμμικό Αρχιτεκτονικό Σχέδιο καλύπτεται από εκτενέστατη θεωρία και ειδικά επιλεγμένες εφαρμογές, διαιρείται δε εις τα ακόλουθα στάδια με το εξής περιεχόμενο:
ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ.
– Χρήση των πάσης φύσεως οργάνων και υλικών σχεδίασης.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΚΙΤΣΟ.
– Το Αρχιτεκτονικό Σκίτσο και η σημασία του στην Αρχιτεκτονική Σύνθεση
και, γενικά σαν « γλώσσα» αποτύπωσης, περιγραφής και συνεννόησης.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ.
– Η κλίμακα στο σχέδιο και η χρήση της.
– Απαιτούμενα σχέδια για την πλήρη απεικόνιση του έργου της Αρχιτεκτονικής
μέσω των σχεδίων της ( Τοπογραφικό, Γενική Κάτοψη, Κάτοψη, Άνοψη,
Τομή, Όψη, Σχέδια Λεπτομερειών κ.λ.π.).
– Σχεδίαση γραμμάτων και τιτλοφόρηση σχεδίων.
– Σχεδίαση αριθμών και διαστασιολόγηση σχεδίων.
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ.
– Η έννοια της συνθέσεως γενικά και ο ρόλος της εις την Αρχιτεκτονική
ειδικότερα.
- ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ.
– Είδη Διακοσμητικής Σύνθεσης, οι αισθητικές τους ιδιότητες και η
υπερβατική «ανάγνωση» και απόλαυσή τους.
– Προϋποθέσεις ορθότητος μιας Διακοσμητικής Σύνθεσης.
– Η έννοια και ο ρόλος της Διακοσμητικής Σύνθεσης και η εφαρμογή της στην
Αρχιτεκτονική.
- ΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΣ ΣΚΈΠΤΕΣΘΑΙ ΚΑΙ Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
– Μία στοιχειώδης αλλά και εμπεριστατωμένη επαφή με την έννοια της
Αρχιτεκτονικής Μελέτης και Δημιουργίας και ειδικότερα με τις τρις μορφές τις
οποίες καλείται να καλύψει η Αρχιτεκτονική δηλαδή την Εξυπηρετική, την
Τεχνική και την Καλλιτεχνική προκειμένου να καλυφθούν οι σχετικές ανάγκες
του Τρισυπόστατου Ανθρώπου.
ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ .
Η εκπαίδευση εις το Ελεύθερο Σχέδιο αποβλέπει εις το να αποκτήσει, ο ποετοιμαζόμενος για την Αρχιτεκτονική αλλά και για τον οποιονδήποτε τομέα που το έχει ανάγκη ( Διακοσμητική – Γραφιστική – Συντήριση Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων – Αρχαιολογία – Γραφικές Τέχνες – Φωτογραφία κλπ ), την ικανότητα να παρατηρεί, να διακρίνει, να αποδίδει και να εκφράζει με γραμμές με ελεύθερο χέρι, τα χαρακτηριστικά μορφικά γνωρίσματα μιας οποιασδήποτε σύνθεσης στο χώρο. ΄Ητοι σκοπός της εν λόγω εκπαίδευσης είναι, μέσω του Ελευθέρου Σχεδίου, να αποκτάται και να ελέγχεται η αφαιρετική ικανότητα του εκπαιδευθέντος όσον αφορά το επουσιώδες όπως επίσης να ελέγχεται ο προσωπικός χαρακτήρας και η έκφραση του σχεδίου, η αίσθηση του χώρου, του όγκου και του φωτός, η απόδοση των μορφικών γνωρισμάτων, του ύφους και της μορφής των διαφόρων υλικών και τέλος η αίσθηση των σχέσεων – αναλογιών από τον χειρισμό των οποίων εξαρτάται, κατά μέγιστο, η επιτυχία ενός Αρχιτεκτονήματος. Εν τέλει βασικός στόχος της εν λόγω εκπαίδευσης, είναι το Ελεύθερο Σχέδιο του εκπαιδευθέντος, να αποδεικνύει την ικανότητα του ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΩΣ και ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΩΣ παρατηρείν, να συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά ενός Έργου Τέχνης, ενώ, ταυτοχρόνως, να διέπεται και από πιστότητα, ως προς εκείνα τα οποία ΕΠΕΛΕΞΕ να ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ ο εκπαιδευθείς και βάσει όλων αυτών να αποτελεί ΕΡΜΗΝΙΑ και όχι απλή δεξιοτεχνική μίμηση του θέματος. Η εκπαίδευση, τώρα, στο Γραμμικό Αρχιτεκτονικό Σχέδιο καλύπτεται από μία εκτενέστατη θεωρία και εφαρμογές και είναι εύκολα κατανοητό ότι το μόνο που απαιτείται από πλευράς μαθητού είναι ενδιαφέρον και επιμέλεια και τίποτε άλλο. Όσον αφορά, τώρα, το Ελεύθερο Σχέδιο θα αρχίσουμε με το αιώνιο ερώτημα που «ξεφυτρώνει» πάντα μεταξύ των ενδιαφερομένων, των παιδιών, των γονιών, των συγγενών και των φίλων (αυτούς τους τελευταίους, όταν πρόκειται για αποφάσεις ζωής, τους αφήνουμε κατά μέρος διότι υπάρχουν, δυστυχώς, εκτός από τις επιπόλαιες, λανθασμένες, από άγνοια ή και χωρίς «ψάξιμο», απόψεις και οι ζήλιες. οι ζηλοφθονίες οι «κομπλεξισμοί» κλπ «Ο… Λάκης και η … Κα Μαρίκα λαχταρούν να μάθουν Ελεύθερο Σχέδιο. Ο μεν Λάκης για να μπεί στην Αρχιτεκτονική της οποίας όργανο είναι το Ελεύτθερο Σχέδιο και απαραίτητη σ΄αυτήν η Παιδεία που προσφέρει η εκμάθησή του η δε Κα Μαρίκα ή από «χόμπυ» και για εκτόνωση ή για να μπει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Πιάνει όμως το χέρι του παιδιού η πιάνει το χέρι της Κας Μαρίκας που ξαφνικά «ζήλεψε» τους ζωγραφικούς πίνακες της εξαδέλφης της, της καλοτεχνίτησας και απέκτησε τον διακαή πόθο για ζωγραφική; Κάνουν άραγε αυτοί οι δύο που δεν έχουν πιάσει ποτέ μολύβι στο χέρι τους; Το ερώτημα αυτό είναι προϊόν απόλυτης άγνοιας! Και τούτο διότι εδώ και πάνω από μισό αιώνα εις το εκπαιδευτήριο ΖΑΧΑΡΑΚΗ έχει αποδειχθεί πειραματικώς και στατιστικώς ότι όλοι, ανεξαιρέτως, οι άνθρωποι, οι ανήκοντες στον μέσο όρο των ανθρώπων της Γης (μιλάμε για έναν άνθρωπο πολύ χαμηλότερου επιπέδου του αναγνώστη του παρόντος) έχουν εγγενώς, δηλαδή από γεννησιμιού τους, την ικανότητα να ασκήσουν Τέχνη και να χειριστούν τα όργανά της. Σε ένα μικρό αριθμό από αυτούς οι ικανότητες αυτές συμβαίνει να είναι και εκδηλωμένες, για γνωστούς λόγους που δεν είναι του παρόντος. Αυτούς τους ολίγους η μάζα των πολλών τους αποκαλεί «ταλέντα». Τα «ταλέντα», λοιπόν, δεν μας ενδιαφέρουν και αυτό το λέμε υπό την πολλή καλή του έννοια. Μακάρι να ήταν, όλοι όσοι ενδιαφέρονται να μάθουν Ελεύθερο Σχέδιο ή και Ζωγραφική, «ταλέντα». Δεν μας ενδιαφέρουν για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μας έχουν ανάγκη. Με αυτό που λέω δεν εννοώ ότι τα «ταλέντα» δεν έχουν ανάγκη το Δάσκαλο. Αλλά εάν βαθμονομήσουμε την ανάγκη από 0 έως 10, το «ταλέντο» έχει ανάγκη το Δάσκαλο κατά 3 ενώ το μη «ταλέντο», που όμως λαχταράει να μάθει να ζωγραφίζει, τον έχει κατά 10. Συνήθως οι διάφοροι «δάσκαλοι» παρουσιάζουν τα ταλέντα σαν δικό τους έργο. Τα «ταλέντα», όμως, δεν είναι έργο των Δασκάλων αλλά είναι έργο του Θεού και του εαυτού τους! Εάν, τώρα, η «ισχύς» της λαχτάρας για την Αρχιτεκτονική της οποίας «όργανο» είναι το Ελεύθερο Σχέδιο Ελεύθερο Σχέδιο ή και Ζωγραφική είναι ίδια σε ένα «ταλέντο» και σε κάποιον που δεν έχει πιάσει ποτέ μολύβι στο χέρι του, το αποτέλεσμα, όχι μόνο, είναι το ίδιο αλλά είναι πολύ συχνό το φαινόμενο ένα μη «ταλέντο» να ξεπερνά το «ταλέντο» που πολλές φορές είναι «κολλημένο». Τι σημαίνει «κολλημένο»; Ας πάρουμε το … Λάκη που «ζωγράφιζε» από το νηπιαγωγείο !… Μπράβο Λάκη οι γονείς, μπράβο Λάκη οι συγγενείς, μπράβο Λάκη οι Δάσκαλοι, μπράβο Λάκη οι φίλοι. Αποτέλεσμα : ο Λάκης να έχει «αυτοθεοποιηθεί», να έχει αποκτήσει ένα σύμπλεγμα ανωτερότητας και άντε να του ξεκολλήσεις τα κακώς έχοντα. Ένας ορεσίβιος, που δεν έχει βγάλει ούτε το Δημοτικό, είναι πολύ ποιο εύπλαστος, εκπαιδευτικά, από έναν μεγαλοαστό. Και αυτό διότι ο μεν πρώτος είναι σαν ένα από εργοστασίου πεντακάθαρο σφουγγάρι, έτοιμο να «ρουφήξει» την αγνή και σωστή γνώση ενώ ο δεύτερος είναι το «λασπωμένο» σφουγγάρι που θέλει, πρώτα, πλύσιμο και καθάρισμα από τα «δηλητήρια» των εσφαλμένων συνηθειών και γνώσεων.
Οι παραπάνω, λοιπόν, ικανότητες, που εγγενώς υπάρχουν σε κάθε Άνθρωπο, μετά από εύστοχους εκπαιδευτικούς χειρισμούς, ανασύρονται και τηρούνται στην επιφάνεια με τα γνωστά, όπως παραπάνω, αποτελέσματα ! Ποιοι είναι οι εύστοχοι εκπαιδευτικοί χειρισμοί; Θ Ε Ω Ρ Ι Α και Ε Π Ι Δ Ε Ι Ξ Η ! Στην περίπτωση, βεβαίως, του Γραμμικού – Αρχιτεκτονικού Σχεδίου, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι χωρίς θεωρία εκπαίδευση δεν νοείται. Όμως και στην περίπτωση του Ελευθέρου Σχεδίου συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Παραδείγματος χάριν προκειμένου ο εκπαιδευόμενος να αποδώσει σωστά ένα ύφασμα, αναπτύσσεται, επί ώρα, ολόκληρη θεωρία ως προς το πώς πρέπει να αντιμετωπισθεί το ύφασμα και την στιγμή που οι εκπαιδευόμενοι «σκοντάψουν», πράγμα που, παρά την θεωρία, είναι απολύτως φυσικό, ο Δάσκαλος συγκεντρώνει γύρω του τους μαθητές του και , βήμα προς βήμα, τους αποκαλύπτει, εμπράκτως πλέον, τα μυστικά της απόδοσης του υφάσματος. Δηλαδή πως αποδίδεται η κοιλότητα, η κυρτότητα, η πτύχωση, η αναδίπλωση κλπ. Π.χ. τo υπ΄αριθμόν 4 (βλ. παρακάτω) σχέδιο υφάσματος και ξύλου, είναι το τέταρτο χαρτί που πιάνουν στα χέρια τους οι εκπαιδευόμενοι για να ζωγραφίσουν με επίπεδο απόδοσης του εν λόγω σχεδίου είτε αυτοί ανήκουν στα «ταλέντα» είτε όχι. Τα ίδια συμβαίνουν και για το γυαλί και για το ξύλο και για το μέταλλο και για κάθε υλικό που εάν, συν τοις άλλοις, δεν αποδοθεί σωστά, έχουμε παρωδία σχεδίου. Η «διδασκαλεία» του … «καθίστε και κάντε ό,τι βλέπετε, όπως το βλέπετε και όπως το αισθάνεστε, αφήστε το χέρι σας να τρέχει ελεύθερα επάνω στο χαρτί, μη «σφίγγεστε» κλπ» είναι, εκπαιδευτικά, λανθασμένη διότι αποτείνεται στα ταλέντα, δηλαδή σε εκείνους που ή δεν έχουν καθόλου ανάγκη το Δάσκαλο ή τον έχουν πολύ λίγη ανάγκη και που αν αυτού του είδους η «διδασκαλία» οδηγήσει κάπου και το πλήθος των μη ταλέντων, το κάνει μετά από ένα απαράδεκτα μεγάλο χρονικό διάστημα ! Και βέβαια αυτό το τελευταίο είναι φυσικό, αφού ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει … μόνος του!
Το Ελεύθερο Σχέδιο που, με τον τρόπο που διδασκόταν από το έτος 1951 και διδάσκεται μέχρι σήμερα στο εκπαιδευτήριο ΖΑΧΑΡΑΚΗ, είναι το πραγματικό υπόβαθρο και της Εικαστικής Ζωγραφικής. Αυτή καθ΄εαυτή η Εικαστική Ζωγραφική ή, χάριν συντομίας, ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ έχει σαν κύρια και βασικά χαρακτηριστικά την «εικαστικότητα», δηλαδή την, καθ΄οιονδήποτε τρόπο, «δραπέτευση» από την «φωτογραφικότητα ή/και τον «Ακαδημαϊσμό-«Νατουραλισμό» (ανάλογα με την ακολουθούμενη «Σχολή»). Το Χρώμα (όπου χρειάζεται) ή/και η ασπρόμαυρη φωτοσκίαση είναι μεν υποχρεωτικά στην εκπαίδευση γενικά, όμως, στην εκπαίδευση σε αυτό που ονομάζεται Ελεύθερο Σχέδιο, καθώς και στην καλλιτεχνική δημιουργία, είναι δυνητικά – προαιρετικά.
Τα παρακάτω Ελεύθερα σχέδια είναι ένα, μόλις μικρό, δείγμα εκπαίδευσης μόλις 9 (εννέα) μηνών, μικρών και μεγάλων, όλων των προελεύσεων, που δεν είχαν την παραμικρή ιδέα περί του τίνος, πραγματικά, πρόκειται όταν μιλάμε για Ελεύθερο Σχέδιο.